Koalalar

Koala (Phascolarctos cinereus), Avustralya'ya özgü otçul ve ağaçta yaşayan bir keseli memeli hayvan türüdür. Phascolarctidae familyasının yaşayan tek temsilcisidir ve en yakın akrabaları vombatlardır.^[1]

 Koala, Avustralya'nın doğu ve güney kıyıları boyunca Queensland, Yeni Güney Galler, Victoria ve Güney Avustralya'da bulunur. Kalın ve kuyruksuz gövdesi, yuvarlak ve tüylü kulakları ile büyük ve kaşık şeklinde burnu ile kolayca tanınır. Koalanın vücut uzunluğu 60 ila 85 cm. ve ağırlığı da 4 ila 15 kg. arasında değişir. Kürkünün rengi gümüşî gri ile çikolata rengi arasında farklı renklerdedir. Kuzey popülasyonlarındaki bireyler genellikle güneyde yaşayanlardan daha küçük ve daha açık renklidir. Bu iki popülasyonun alt türler olması muhtemeldir ancak bu konu tartışmalıdır.

Koalalar genel olarak okaliptüs ağaçlarından oluşan alanlarda yaşar ve gıdalarının büyük bölümünü bu cins ağaçların yaprakları oluşturur. Bu yaprakların besin değeri ve kalori içeriği sınırlı olduğu için koalalar genellikle hareketsiz bir yaşam sürer ve günde 20 saat kadar uyurlar. Asosyaldirler, anne koalalar yalnızca bakıma ihtiyaç duyduğu sürece yavruları ile ilgilenirler. Erişkin erkekler rakiplerinin gözünü korkutmak ya da çiftleşmek amacıyla dişilerin dikkatini çekmek için yüksek sesli böğürtülerle iletişim kurarlar. Erkekler göğüslerinde yer alan koku bezlerinden salgıladıkları kokular ile bölgelerini belirlerler. Keseli hayvanlardan oldukları için koala yavruları gelişimini tamamlamamış olarak doğduktan sonra sürünerek annelerinin keselerine girer ve yaşamlarının ilk altı ila yedi ayını burada geçirirler. Yavrular bir yıl içinde sütten kesilir. Koalaların çok az doğal düşmanı ve etkilendiği parazit bulunur ancak Chlamydiaceae bakterisi ile koala retrovirüsü gibi bazı patojenler ile orman yangınları ve kuraklıklardan etkilenirler.

Koalalar binlerce yıldır Avustralya Aborjinleri tarafından avlanmış, mitolojilerinde ve mağara sanatlarında tasvir edilmişlerdir. Avrupalılar ile koalaların karşılaşmalarının ilk kaydı 1798 yılına aittir ve hayvanın bir resmi 1810 yılında doğabilimci George Perry tarafından yayımlanmıştır. Botanikçi Robert Brown türün ilk detaylı bilimsel tanımlamasını 1814 yılında yapmıştır ancak bu çalışma 180 yıl boyunca yayımlanmamıştır. John Gould koalayı hem tanımlamış hem de resmini çizerek Britanya'da tanınmasını sağlamıştır. Hayvanın çok tipik bir görünüşü olması nedeniyle koala dünya çapında Avustralya'nın ulusal sembollerinden biri olarak kabul edilmektedir. Koalalar Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından asgari endişe altındaki türler arasında listelenmiştir. Avustralya Hükümeti Queensland ve Yeni Güney Galler'de bulunan popülasyonları hassas türler arasında sıralamaktadır. Koalalar 20. yüzyılda kürkleri için yaygın olarak avlanmışlardır. Queensland'da yaygın olarak itlaf edilmelerinin üzerine kamuoyunda oluşan tepkiler ile bu türün korunması için eylem grupları ortaya çıkmıştır. Hayvan barınakları kurulmuş, yaşam alanları parçalanmış ve azalmış olan koalalar yeni bölgelere nakledilmiştir. En önemli tehditler yaşam alanı yokolması ve kentleşmedir.

Genetik ve varyasyonlar

Geleneksel olarak üç farklı alt tür tanınmaktadır: Queensland koalası (P. cinereus adustus,Thomas 1923), Yeni Güney Galler koalası (P. c. cinereus, Goldfuss 1817) ve Victoria koalası (P. c. victor, Troughton 1835). Bu formlar kürk rengi ve kalınlıkları, gövde boyutları ve kafatası şekilleri ile ayırt edilirler. Queensland koalası kısa, gümüşî kürkü ve küçük kafatasıyla içlerinde en küçük yapılı olanıdır. Victoria koalası karışık kahverengi kürkü ve geniş kafatasıyla en büyükleridir.^[17][18] Bu varyasyonların yaşadığı yerlerin sınırları Avustralya'daki eyalet sınırları ile belirlenmiştir ancak alt tür olarak tanınmaları tartışmalı bir konudur. 1999 yılında yapılmış bir genetik araştırma sonucunda üç varyasyonun kendi aralarında sınırlı gen akışı olan farklılaşmışpopülasyonları gösterdiği ve bu üç alt türün tek bir evrimsel açıdan önemli birimi temsil ettiği önerilmiştir.^[18] Başka çalışmalar koala popülasyonlarında inbred düzeyinin yüksek ve genetik varyasyonun düşük olduğunu göstermektedir.^[19][20] Bu kadar düşük bir genetik çeşitlilik Buzul Çağı'ndan beri koala popülasyonlarının bir karakteristiği olmuş olabilir.^[21] Akarsular ve yolların gen akışını sınırlandırdığı ve güneydoğu Queensland popülasyonunun genetik çeşitliliğine yol açtığı gösterilmiştir.^[22] Nisan 2013'te Queensland University of Technology'de yapılan çalışmalar sonucunda koala genomunun tam dizilemesinin yapıldığı duyurulmuştur.

Koala dünya çapında tanınmakta ve Avustralya'da bulunan hayvanat bahçeleri ile doğal yaşam parklarına ziyaretçi çekmede önde gelmektedir. Reklamlarda, oyunlarda yer almakta ve oyuncakları yapılmaktadır.^[119] Avustralya turizm endüstrisine katkısının 1998 yılında milyar dolarlar üzerinde olduğu tahmin edilmektedir ve o zamandan beri bu katkı artmaktadır.^[120] 1997 yılında Avustralya'ya gelen turistlerin yarısı, özellikle Kore, Japonya ve Tayvan'dan gelenler hayvanat bahçelerine ve doğal yaşam parklarına gitmişlerdir; Avrupalı ve Japon turistlerin %75'inin görülecek hayvanlar listesinin başında koala gelmektedir.^[121] Biyolog Stephen Jackson'a göre: "Avustralya ile en çok bağdaşmış hayvan hakkında bir anket yapılacak olsa koalanın kıl payı da olsa kanguruyu geçmesi muhtemeldir".^[119] Koalanın süregelen popülaritesinin ardında yatan faktörler arasında boyutlarının çocuk boyutlarında olması ve yüzünün oyuncak ayılara benzemesi sayılabilir.^[122]

Koala Avustralya yerlilerinin mitolojisinde ve "Düş Zamanı" öykülerinde yer alır. Tharawal halkı koalanın kendilerini kıtaya getiren sandalın küreklerini çekmeye yardım ettiğine inanırlar.^[123] Başka bir mitte bir kabilenin nasıl bir koalayı öldürdükten sonra bağırsaklarını kullanarak dünyanın diğer yerlerindeki insanlar için bir köprü yaptıkları anlatılır. Bu öykü koalanın av hayvanı olduğunu ve bağırsaklarının uzunluğunu vurgular.^[124] Çeşitli öykülerde koalanın kuyruğunu nasıl kaybettiği anlatılır. Bu öykülerin bir tanesinde kanguru, tembel ve açgözlü olduğu için koalanın kuyruğunu keser.^[125] Queensland ve Victoria'da yaşayan kabileler koalayı bilge bir hayvan olarak görmektedir. Bidjara dilini konuşan halklar koalanın çorak toprakları zengin ormanlara dönüştürdüğüne inanırlar.^[126] Koala diğer hayvanlar kadar çok olmasa da kaya resimlerinde tasvir edilir.^[127]

Avustralya'ya yerleşen ilk Avrupalı göçmenler koalayı "sert ve tehditkâr bakışlı" ve ortalıkta sinsi sinsi dolaşan tembel hayvan benzeri bir hayvan olarak görmüşlerdir.^[128]20nci yüzyılın başında özellikle artan popülaritesi ve çocuk kitaplarında sıkça tasvir edilmesiyle birlikte koalanın kötü şöhreti iyi yönde değişmeye başlamıştır.^[129]Koala, Ethel Pedley'nin 1899 tarihli çocuk kitabı Dot and the Kangaroo'da "komik yerli ayı" olarak anlatılmıştır.^[128] Sanatçı Norman Lindsay 1904 yılından başlayarakThe Bulletin dergisinde yayımladığı karikatürlerde daha çok insana benzeyen bir koala karakteri çizmiştir. Bu karakter Lindsay'nin 1918 tarihli kitabı The Magic Pudding'te Bunyip Bluegum adlı karakter olarak görünmüştür.^[130] En tanınmış kurgusal koala muhtemelen Dorothy Wall tarafından 1933'te yaratılmış olan Blinky Bill'dir. Birçok kitabın dışında sinema ve televizyon filmlerine konu olmuş, oyuncakları çıkmış ve 1986 yılında John Williamson'ın çevre konulu bir şarkısında adı geçmiştir.^[131] Koalayı konu alan ilk Avustralya posta pulu 1930 yılında basılmıştır.^[132] Avustralya'nın ulusal havayolu şirketi Qantas tarafından 1967 yılında başlatılan ve yıllarca süren bir televizyon reklamı kampanyasında kullanılan canlı koala Avustralya'ya çok turist gelmesinden şikayetçi olarak "I hate Qantas" (Qantas'tan nefret ediyorum) cümlesini kullanmıştır.^[133] Bu reklam dizisi tüm zamanların en iyi reklamları arasında yer almıştır.^[134]

"Ode to a Koala Bear" (Koalaya Methiye) adlı şarkı Paul McCartney ve Michael Jackson'un 1983 yılında birlikte yaptığı Say Say Say adlı albümün arka yüzünde yer alır.^[131] Hanna-Barbera'nın The Kwicky Koala Show ve Nippon Animation'nın Noozles adlı 1980lerin başında yayımlanan çizgi film dizilerinde ana karakter bir koaladır. Koala şeklinde yapılmış gıda ürünleri arasında Caramello Koala çikolatası ve Koala's March kurabiyesi sayılabilir. Victoria'da Dadswells Bridge kasabasında dev bir koala şeklinde yapılmış bir turist kompleksi vardır.^[118] Queensland Reds ragbi takımının maskotu bir koaladır.^[135] Avustralya Platinum Koala hatıra parasının tura kısmında II. Elizabeth yazı kısmında da koala tasvir edilir